Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, Ankara’da enflasyon raporu sunumunda son dönemde yaşanan kuraklığın gıda fiyatları ve enflasyona olumsuz yansılamalarına dikkat çekti.

Türkiye’de bu yıl yaşanan başta kuraklık olmak üzere don, dolu ve sağanak yağışlar gibi olumsuz hava koşulları, hububat ve meyvede ağırlıklı olmak üzere birçok üründe rekolte kayıplarına neden oldu.

Yurtiçi gıda fiyatlarında yakın dönemdeki gerçekleşmelerin uluslararası gıda fiyatlarından önemli derecede ayrıştığını belirten Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, “Yılın ilk çeyreğinde arz yönlü olumsuz gelişmeler nedeniyle yurtdışı gıda fiyatları artış göstermişti.  İkinci çeyrekte ise bu olumsuz gelişmelerin azalmasıyla yurtdışı gıda fiyatları tüm yükselişini geri aldı ve son bir buçuk yıldaki en düşük seviyesine geriledi. Yurtiçi gıda fiyatlarında ise ikinci çeyrekte önemli artışlar gözlemledik. Bu süreçte Türkiye’de son dönemde yaşanan kuraklık,  gıda fiyatları üzerinde önemli miktarda olumsuz etki yarattı diye düşünüyoruz” dedi.

- “Tarım ürünlerinde aktif dış ticaret politikası yukarı yönlü riskleri sınırlar”

 Yurtiçi fiyat artışı sergileyen birçok üründe yüksek miktarlı dış ticaret vergileri bulunduğunu belirten Başçı, bu çerçevede belirli tarım ürünlerinde uygulanacak aktif bir dış ticaret politikasının gıda fiyatlarındaki yukarı yönlü riskleri sınırlamakta etkili olacağını değerlendirdiklerini söyledi.

Merkez Bankası’nın yaptığı kuraklık analizine göre 2013 yılının sonu ve 2014 yılının başı olmak üzere son döneme bakıldığında son 30 yılın en kurak yıllarından birisinin yaşandığını belirten Başçı, “2007-2008 yıllarına bakılırsa o dönemde de bir kuraklık yaşanmıştı ama bu kadar şiddetli değildi. O dönemde hükümet tarafından tahılda gümrük vergileri önce yüzde 8’e sonra sıfıra kadar indirilmişti ve o zaman bu adım etkili olmuştu diye hatırlıyorum. Şuanda ondan daha kurak bir yıl geçirmiş olduk” diye konuştu.

Gıda fiyatlarındaki artışın önüne geçmek için farklı araçlar bulunduğunu belirten Başçı, bu konuda iki önemli örnek verdi.

- Başçı enflasyona karşı iki politika aracı önerdi

Başçı, “Geçtiğimiz yıllarda bu konuda öne çıkan 2 farklı araç kullanılmış. Mesela gümrük tarifeleri Türkiye’de tarım alanında son derece yüksek. Yüzde 130 olan oran, kuraklık olan yıllarda daha önce yüzde 8’e daha sonra sıfıra indirilmiş. Bu bir politika aracı. İkinci bir araç Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) görev tanımında yer alıyor. O da TMO’nun hububat  fiyatlarında istikrar sağlaması yönünde bir tanım. " bilgisini aktardı.

"TMO bu konuda üretici ve tüketici dengesini korumakla mükellef." diyen Başçı, "Hem üretici hem de tüketicinin mağdur olmaması için aşırı fiyat artışlarına karşı gümrüksüz ithalat izni var, tersi bir durumda da taban fiyat vererek üreticiyi destekliyor. Bizim görebildiğimiz kadarıyla dünya hububat fiyatlarına göre Türkiye’de yurtiçi hububat fiyatları olağanüstü yüksek. Bununla ilgili TMO’nun iki partide alımlara başladığını görüyoruz. Belli limitler çerçevesinde bunu en iyi şekilde yöneteceklerdir. Bu konuda ümitliyiz, ilerleme sağlanacaktır” açıklamasında bulundu.

Bloomberg HT Editörü
İrfan Donat
idonat@bloomberght.com