Advertisement
TÜRKİYE EKONOMİSİ ABONE OL

Türkiye 2014 yılında enflasyon tarafında en büyük golü gıda tarafından yedi. Burada öne çıkan en büyük etkenlerin başında kuraklık, don, dolu ve sağanak yağışlardan oluşan olumsuz iklim koşulları gösterildi.

Peki 2015’te iklim şartlarına bağlı olarak rekolte kayıplarına dayalı benzer risklerle karşılaşır mıyız?

Bunun cevabını şimdiden vermek güç. Ancak tarım sektörüne yönelik olası riskler ve potansiyel tehditler ortada.

Üstü açık fabrika olarak nitelenen tarım sektörü 2015 yılına da kar, sağanak yağmur, don ve fırtına ile girdi. 

İsterseniz 1 Ocak’tan bu yana medyaya yansıyan bazı haber başlıklarına bir göz atalım.

 - Büyük Menderes Nehri taştı, 5 bin dönüm tarım alanı sular altında kaldı.

- Manisa’daki taşkınlar üreticileri zora soktu. Yaklaşık 120 bin dekarlık zeytinlik, 860 dekarlık sera zarar gördü.

- Ege ovalarını don vurdu.

- Kar yağışı Simav’da seraları çökertti.

- Hatay’da hortum seraları yıktı.

- Kırkağaçta kar yüzünden 250 bin tavuk telef oldu.

- Balıkesir’de soğuklardan 200 bin civciv ve piliç telef oldu..

- Antalya'daki soğuk hava en çok örtü altı tarım üreticilerini vurdu

- Ege Bölgesi'nde etkili olan yağmur, kar yağışı ve fırtına sonrası yaşanan nehir taşkınları, birçok serada ile tarım alanında hasara yol açtı.

- Hava koşulları narenciye üreticisini üzdü.

 Buna benzer haber örneklerini çoğaltmak mümkün.

 - “2015’te geçen yılkine benzer bir tablo ile karşılaşabiliriz” –

 Hatırlanacağı üzere geçen yıl tam da yerel seçim dönemine denk gelen 29-31 Mart 2014 tarihlerinde Türkiye’nin önemli bir kısmında yaşanan don olayları hesapları alt üst etmiş, yaşanan rekolte kaybı ve artan gıda fiyatları ile birlikte üreticisinden son tüketicisine kadar faturayı hep birlikte ödemiştik.

Özellikle don olaylarının yaşanabileceği nisan ayını da kapsayan süreç kritik bir dönem.

Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burak Arzova, bu yıl tıpkı 2014’tekine benzer bir tablo ile karşılaşılabileceği uyarısında bulunuyor.

2014 sonunda enflasyon tarafındaki düzelmenin gıda değil petrol fiyatlarından kaynaklı olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Arzova, “Gıda tarafında yapısal bir iyileşme söz konusu değil. Bu nedenle tarımda bir iyileşme ortaya çıkmadan enflasyonda gıda yönlü bir düzelmenin ortaya çıkabilmesi kolay gözükmüyor” diyor.

Büyüme açısından da tarımın uzun bir süredir negatif değerde olduğunun altını çizen Prof. Dr. Arzova, net ithalatçı bir konumda olunduğunu ve o yüzden 2015’te aynı etkinin devam etmesini beklediğini dile getiriyor. Prof. Dr. Arzova’ya göre bu durumu değiştirecek çok kapsamlı herhangi bir reform hareketi de söz konusu değil.

Geçen yılki kuraklık riskine karşın bu yıl farklı bir durumun olduğunu belirten Prof. Dr. Arzova, “Bu yıl özellikle fazla yağışlardan dolayı ekimlerde sorun oldu. Don ve aşırı soğuktan dolayı bazı bölgelerde ürün kaybı var. Aynı zamanda fazla yağış ve sel riski ile karşı karşıyayız. Bunun olumsuz etkilerini hasat mevsiminde yani yılın ikinci yarısında görebiliriz” diyor.    

- Tarımda aracı zinciri sorunu bu yıl da çok konuşulacak - 

2015’te sıkça konuşacağımız bir başka nokta ise üretici ve tüketici fiyatları arasında aşırı fark ve bunun makro ekonomik verilere etkileri.

Hatırlanacağı üzere 9 Aralık 2014’te Resmi Gazete’de “Gıda ve Tarımsal Ürün Piyasaları İzleme ve Değerlendirme Komitesi” kurulmasına yönelik tebliğ yayımlandı.

2015 yılında ekonomi yönetiminin söz konusu komite ile gıda ve tarım ürünlerinin; kısa ve uzun vadeli arz-talep, ihracat-ithalat ve üretim-tüketim değişimleri ile bu değişimlerin ve dağıtım zincirindeki gelişmelerin fiyatlara olası etkilerinin izlemesi ve değerlendirmesi bekleniyor.

Bunun teoride mi kalacağı yoksa gerçekten pratiğe dönüşüp dönüşmeyeceğini bu yıl içinde hep birlikte göreceğiz. 

2014’te Merkez Bankası’nın sunumlarında geniş yer verdiği ve neredeyse yıl sonuna kadar gündemde kalan gıda fiyatları 2015’te de arz-talep dengesi ve fiyat istikrarı açısından ekonomi yönetiminin gündemindeki sıcak konulardan birisi olabilir.

Bloomberg HT Editörü

İrfan Donat

idonat@bloomberght.com

Tags: Tarım, gıda, enflasyon, büyüme, iklim, don, kuraklık, kar, yağmur, dolu, İrfan Donat